Tokom protesta u Beogradu, u znak sjećanja na žrtve urušavanja nadstrešnice željezničke stanice u Novom Sadu, građani su, kako pokazuje najnoviji izveštaj međunarodne organizacije Earshot, bili izloženi napadu visoko usmjerenim akustičnim oružjem. Istraga obuhvata analizu 19 video-snimaka, 3.244 pisanih izjava i 15 strukturiranih intervjua sa svjedocima koji su se nalazili duž Ulice kralja Milana.
Izvještaj pod nazivom “Zvučni napad na tiho odavanje počasti” navodi da se protest odvijao u „apsolutnoj tišini“, a onda je iznenada uslijedio zvuk koji su svjedoci opisivali kao „nešto što prolazi kroz telo“, „kao mlazni motor“, ili „kao vozilo koje velikom brzinom juri pravo ka ljudima“.
„Pomislio sam da 200 motociklista juri ka nama“, izjavio je jedan od svjedoka, dok je druga učesnica istakla: „Imala sam osećaj kao da mi je zvuk prolazio kroz kosti. Nikad nisam doživela nešto slično.“
Prema nalazima Earshota, efekat koji je masa osjetila izazvala je kombinacija tri zvučna elementa: vrlo niska frekvencija od 20 Hz, zvuk mlaznog motora i bijeli šum. Svjedoci su te tonove prepoznali tokom ispitivanja, ali su istakli da je najjači utisak bio fizička reakcija – dezorijentacija, unutrašnji pritisak i panika.
Uprkos tvrdnjama Federalne službe bezbjednosti Ruske Federacije i srpskih vlasti da je paniku izazvala upotreba vatrometa i pirotehničkih sredstava, Earshot zaključuje da se radilo o napadu sofisticiranim zvučnim sistemom za kontrolu mase, najverovatnije LRAD 450XL, čiji je vizuelni trag zabilježen na fotografijama objavljenim u javnosti.
Narodna poslanica u Skupštini Srbije Marinika Tepić objavila je zvanični dokument koji potvrđuje da je Ministarstvo unutrašnjih poslova Srbije nabavilo sedam LRAD uređaja, a jedan pripadnik Žandarmerije, u izjavi za dnevni list Danas, potvrdio je da su ti sistemi bili raspoređeni na više lokacija tokom protesta i spremni za aktivaciju.
„Ovo nije bio samo zvuk – ovo je bila prijetnja koja je dolazila iznutra“, navela je jedna od učesnica protesta 15. marta. Svjedoci su opisivali osjećaj straha, panike, kao i reminiscencije na ratna iskustva iz devedesetih, uključujući NATO bombardovanje.
Earshot napominje da odsustvo zvuka na video-snimcima ne isključuje upotrebu LRAD uređaja, jer on koristi patentirani sistem emisije koji može ostati nečujan mikrofonima, ali izaziva intenzivnu fizičku reakciju kod ljudi.
Zbog ozbiljnosti nalaza, organizacije civilnog društva koje su pomogle u prikupljanju izjava – među kojima su CRTA, YUCOM, A11 i SHARE fondacija, zahtjevaju nezavisnu međunarodnu istragu, navodeći da je riječ o nezakonitoj upotrebi sile nad mirnim demonstrantima.
Slučaj upotrebe “zvučnog topa” nad mirnim demonstrantima 15. marta u Beogradu prvi je zvanično zabilježen slučaj upotrebe tog oružja. 15. marta se u Beogradu okupio velik broj građana koji su protestovali predvođeni srpskim studentima. Neke procjene govore da se taj dan na ulicama Beograda okupilo između pola miliona i milion ljudi.
Novi veliki skup studenti su u Beogradu najavili za Vidovdan, 28. juna.
