Napad na jutjubera Nevena Krstića (Nevenclips) u Pionirskom parku u Beogradu, pretvorenom u improvizovano kamp-naselje „Ćacilend“, razotkrio je koliko je daleko otišla neformalna uzurpacija javnog prostora. O tome ko smije da priđe parku danas odlučuje grupa tzv. „Ćacija“, dok policija građane upućuje da pitaju njih da li mogu da uđu.
Incident je uslijedio samo dan nakon što je sud odbacio inicijativu za lišenje poslovne sposobnosti predsjednika Aleksandra Vučića, ali je ipak u navodima prepoznao elemente krivičnog djela i proslijedio predmet tužilaštvu. Paralelno, na partijskim i provladinim profilima na društvenim mrežama širi se slogan „Uvek Ćaci, nikad naci“, koji javno legitimiše novo, paralelno „obezbjeđenje“ centra grada.
Neven Krstić je došao da snimi reportažu o „Ćacilendu“. Prethodno je zatražio zaštitu dvojice policajaca ispred kapije parka, koji su mu, bez daljih objašnjenja, rekli da „slobodno uđe“. Prvih nekoliko izjava prošlo je mirno, ali je zatim nervozni muškarac počeo da ga vrijeđa zbog odijevanja. Za manje od minute okružilo ga je pet-šest lica, bačena je flašica vode, a potom su počeli udarci. Kamera je pala, ali se na snimku jasno čuje Krstićevo višestruko dozivanje policije. Pošto niko nije došao, ekipa je preskočila zid i pobjegla. Krstić je završio u Urgentnom sa ušivenom posjekotinom ispod usne i modricama.
Službenici MUP-a, prisutni na ulazu nekoliko minuta ranije, nisu se pojavili tokom napada. To nije prvi put. Očevici i novinari već mjesecima bilježe da ih dežurni policajci upućuju da „pitaju Ćacije“ smiju li da prođu, čime praktično priznaju paralelni autoritet neformalne grupe nad državnim organom. I na snimku koji je Krstić objavio na Jutjubu vidi se kako policajci prebacuju odgovornost na „domaćine“ kampa.
Pionirski park formalno je pod ingerencijom Grada Beograda. Zakonom o javnoj svojini parkovi spadaju u opšte dobro u javnoj upotrebi. Svako ograničenje pristupa moguće je tek odlukom nadležnog organa i uz jasno označenu zabranu. Ni jedna takva odluka nije objavljena u Službenom listu. Time policija, prepuštanjem kontrole neformalnoj grupi, faktički odustaje od obezbjeđenja javnog prostora i krši sopstvena ovlašćenja iz Zakona o policiji o dužnosti da „štiti bezbjednost građana i javni poredak“.
Istovremeno kada je Krstić napadnut, Prvi osnovni sud odbacio je inicijativu advokata Miroja Jovanovića da se predsjednik Aleksandar Vučić liši poslovne sposobnosti. Ipak, sud je naglasio da navodi iz podneska „sadrže elemente krivičnih djela čije gonjenje se preduzima po službenoj dužnosti“, te je predmet proslijedio Prvom osnovnom javnom tužilaštvu u Beogradu.
Pravna zajednica taj potez vidi kao presedan. Sud je, iako je procesno odbacio inicijativu, eksplicitno otvorio vrata krivičnom gonjenju najvišeg državnog funkcionera, što dodatno naglašava pitanje selektivne (ne)primjene zakona u slučajevima „na terenu“, poput Ćacilenda.
Dok građani i novinari ne mogu u park bez „dozvole“, provladini portali, stranački profili SNS-a i čak predsjednikov Instagram stori masovno dijele plakate sa porukom „Uvek Ćaci, nikad naci“.
Time se nasilna kontrola javnog prostora predstavlja kao patriotski čin i stavlja u binarni kod „mi“ (Ćaci, tj. lojalisti) protiv „njih“ (kritičari označeni kao „naci“).
Normalizacija paralelne sile vidljiva je u činjenici da “Ćacilend” funkcioniše kao pokazna vježba moći. Lojalni aktivisti mogu se nesmetano smjestiti na državnom zemljištu, kontrolisati ulaze i, po potrebi, fizički napadati sve koje proglase nepoželjnim. U takvim okolnostima rapidno se urušava povjerenje u policiju, jer kada službenici ne reaguju na pozive za pomoć niti obezbjeđuju slobodan prolaz, građanima se šalje poruka da je lična sigurnost selektivna privilegija rezervisana za podobne.
Gerila.info
