Javna nabavka usluga „medijskog predstavljanja“ Elektro-Bijeljine u vrijednosti od 200.000 KM, a koju je nedavno dobila agencija Megavision d.o.o. Banjaluka, izazvala je sumnje u izigravanje svrhe Zakona o javnim nabavkama i ukazala na ponovnu praksu favorizovanja povezanih ponuđača iz medijskog miljea bliskog vlastima Republike Srpske.
Prema dostupnom obavještenju o dodjeli ugovora, „Elektro-Bijeljina“ a.d. Bijeljina je 17. jula ove godine zaključila okvirni sporazum na tačno 200.000 KM sa firmom “Megavision” za „usluge medijskog predstavljanja i medijske promocije“. Zanimljivo je da je i ranije ovo javno preduzeće sprovodilo javne nabavke putem običnog ugovora, a ne okvirnog sporazuma – što otvara prostor za pitanje: da li je promjena forme zapravo način da se prikrije unaprijed poznat ishod?
Šta je sporno?
Prema nezvaničnim komentarima sagovornika Gerila info iz sektora javnih nabavki, ovakav način postupanja, de facto, obesmišljava sam institut okvirnog sporazuma. Naime, ako okvirni sporazum predviđa maksimalnu potrošnju do 200.000 KM, a cijena po jedinici je poznata (npr. 195 KM po minuti), onda bi logično bilo da se troši do isteka kvote, ne nužno do krajnje sume. Zaključivanje ugovora odmah na procijenjenu maksimalnu vrijednost, bez stvarne potrebe, znači da neće biti nikakvih ušteda – i to je u direktnom konfliktu sa osnovnim principima racionalnog trošenja javnog novca, ističu naši sagovornici koji su specijalizovani za proces javnih nabavki.
Obratili smo se Elektro-Bijeljini na zvaničnu mail adresu sa pitanjima koje su bile reference firme Megavision, zašto je zaključen okvirni sporazum na pun iznos i koje usluge će konkretno pružati izabrani ponuđač, ali do trenutka objavljivanja ovog teksta nismo dobili nikakav odgovor.
Transparency International: Izigran smisao javnih nabavki
Damjan Ožegović, viši istraživač Transparency Internationala BiH, ističe u razgovoru za Gerilu da je Zakon o javnim nabavkama jasan i da se navodi da se “prilikom dodjele ugovora o nabavci, cijena navedena u najpovoljnijoj ponudi, kao i uslovi utvrđeni u tenderskoj dokumentaciji ne mogu mijenjati”.
“Zaključivanjem okvirnog sporazuma na predviđenu cijenu, dakle maksimalnu, izigrava se smisao konkurencije i opšti principi javnih nabavki koji nalažu najefikasnije korištenje javnih sredstava u vezi sa predmetom nabavke”, kaže Ožegović.
On dodaje da, ukoliko se predvide okvirne potrebne količine usluga medijskog predstavljanja i to pomnoži sa ponuđenom cijenom”, u tom slučaju se okvirni sporazum može zaključiti u tom iznosu, a ugovori izvršavati ili do potrošene ugovorene vrijednosti ili do potrošenih potrebnih količina”.
“Potrošnja do maksimalne, procijenjene vrijednosti, dakle i količina usluga preko stvarnih potreba, je nesvrsishodno i nedomaćinsko trošenje javnih resursa koje koristi jedino odabranom ponuđaču, dok ugovorni organ ne čini nikakve uštede“, zaključuje Ožegović u razgovoru za naš portal.
Šta kaže zakon?
Prema članu 4. Zakona o javnim nabavkama BiH, svi subjekti koji zadovoljavaju javne potrebe – kao što je Elektro-Bijeljina, koje je akcionarsko društvo u većinskom državnom vlasništvu – obavezni su da poštuju proceduru javne nabavke, uključujući transparentnost, konkurenciju i ekonomičnost.
Zakon jasno definiše da su i pravna lica koja se većinski finansiraju iz javnih sredstava ili nad njima nadzor vrše institucije vlasti – ugovorni organi, te su kao takvi u obavezi da primjenjuju sve odredbe Zakona.
Megavision – poznato ime iz ranijih kontroverzi
Firma Megavision iz Banjaluke i ranije je dolazila u fokus javnosti zbog niza unosnih ugovora s institucijama i zvaničnicima Republike Srpske.
U tekstu Gerile iz decembra 2023. otkriveno je da je firma Megavision dobila i unosni „novogodišnji” promotivni posao vrijedan 246.000 KM, za promociju rada Predsjednika Republike Srpske, i to bez stvarne konkurencije jer, iako je 16 firmi preuzelo tendersku dokumentacju, na kraju je stigla samo jedna ponuda, od Megavisiona, koja je i prihvaćena. Sumnja da je Megavision zapravo produžena ruka ATV-a – sada sankcionisane televizije – dodatno pojačava ozbiljnost sumnji u povlašteni status ovog ponuđača u javnim tenderima.
Kao vlasnik Megavisiona, prema dostupnim podacima, navodi se firma “KM Media i Komunikacije, društvo sa ograničenom odgovornošću za reklamu i propagandu Banja Luka”, koja se nalazi na istoj adresi kao i “Megavision” – Vladike Platona 3, na kojoj se nalazi Tržni centar “Zenit”, a odgovorno lice, odnosno direktor bez ograničenja, u obje firme je Daliborka Miskin.
Novinari redakcije Gerila obišli su pomenutu adresu i na prvom spratu, poslije nekoliko advokatskih kancelarija, pronašli jedna vrata na kojima su na običnom papiru odštampana imena čak tri firme, odnosno pomenuti “Megavision” i “KM Media i Komunikacije”, ali i “Trendcode”.
“Trendcode” je firma koja je, prema dostupnim informacijama na specijalizovanom portalu Akta, ranije bila u vlasništvu Gorice Dodik, kćerke Milorada Dodika, dok je direktorica ranije bila Ivana Dodik, supruga Igora Dodika.
Zanimljivo je da je “Trendcode” trenutno nosilac dozvole za radijsko emitovanje putem zemaljske radiodifuzije za “A radio“, koji je ranije bio radio “Agape“, a prije toga radio “Igokea“. U septembru 2019.godine “Agape” je preimenova u “A Radio”, kada je ova radio stanica prebačena u Banjaluku, tačnije u zgradu Alternativne televizije.
Iako se danas u javnosti percipira kao dio “Alternativne televizije”, gdje se fizički i nalazi, a informacije o A radiju i link za slušanje ove radio stanice nalazwena oficijelnom sajtu ATV-a www.atvbl.com, “A radio” je, sada, u vlasništvu “Trendcode” firme, a koja je stopostotnom vlasništvu “KM Media i Komunikacije”, a svim ovim firmama direktorica je, ranije pomenuta, Daliborka Miskin.
Njen suprug, Drahmi Miskin bio je prethodni direktor sve tri firme, a takođe je godinama u vrhu upravljačke strukture Alternativne televizije. Istraživački mediji su pisali i o njegovoj povezanosti sa mnogim firmama koje su u bliskim vezama sa ATV-om, poput Port marketinga i A Media dok je upravo Alternativna televizija bila prethodni vlasnik firme “Megavision” koja je osnovana 2020. godine.
Dok je “KM Media i Komunikacije” registrovana u sudu kao agencija za promociju (reklamu i propagandu), “Megavision” je registrovan za “izdavanje novina, ostale telekomunikacijske djelatnosti i izdavanje novina”, a Trendcode” je specijalizovan za “emitovanje radijskog programa, kao i radio i televizijske djelatnosti”.
Kolikje je “jaka veza” između Megavisiona i Aleternativne televizije, pokazuje čak i mail ove agencije – [email protected], odnosno zvanični internet domen ove televizije.
U 2024.godini prosječan broj zaposlenih radnika u firmi Megavision je jedan (?!), ali to nije spriječilo institucije i javna preduzeća da samo od početka tekuće godine pobijede na deset javnih tendera vrijednosti skoro milion i po konvertibilnih maraka, tačnije, nešto preko milion i 430 hiljada KM!
Na svih 10 javnih pomenutih tendera, zaprimljena je samo ponuda. Pogađate, ona od Megavisiona, koja je, naravno, bila i prihvaćena.
Megavision, takođe, za preko tri godine godine rada sa javnim preduzećima i institucijama i poslovima koji su zajedno “teški” nekoliko miliona KM , a koji se uglavnom odnose na medijsku vidljivost i promociju tih dobavljača, još uvijek nema nikakvu sopstvenu javnu internet prezentaciju, niti profil na bilo kojoj od društvenih mreža.
Faktički je jedini dokaz fizičkog “postojanja” ove firme – odštampan naziv firme na papiru A4 i zalijepljen selotejpom u jednoj kancelariji u TC “Zenit”, što nikome, od desetina javnih preduzeća i institucija, ne predstavlja nikakvu sumnju u kompetencije ove firme da bi im se dodijelili ugovori vrijedni nekoliko desetina, a često i stotina hiljada maraka.
Sistem koji ne štedi – nego poklanja
U kontekstu Elektro Bijeljine, ovakvo ponašanje otvara ozbiljna pitanja o svrsi i logici javnih nabavki. Umjesto da se takmičenjem dođe do najpovoljnije ponude i time ostvari ušteda, ugovor se odmah zaključuje na maksimalnu vrijednost. Istovremeno, koristi ima samo odabrani ponuđač – dok javni organ ne ostvaruje nikakvu stvarnu finansijsku prednost.
Na žalost ovo nije nova praksa u radu institucija u cijeloj BiH, kao i agencija i firmi koje su, na određeni način, povezani sa politički uticajnim osobama, a ovaj slučaj je još jedan pokazatelj kako se javni sistem koristi kao poligon za netransparentno favorizovanje „provjerenih“ igrača, umjesto da služi principima jednakosti, tržišnog nadmetanja i efikasnog trošenja javnog novca.
GERILA
