Bosna i Hercegovina je, po svemu sudeći, ušla u novu fazu političkog obračuna u kojoj je novac postao sredstvo sankcionisanja.
Nakon što je visoki predstavnik Kristijan Šmit 24. aprila donio odluku o obustavi isplata budžetskih sredstava za dvije vladajuće stranke u Republici Srpskoj – Savez nezavisnih socijaldemokrata (SNSD) i Ujedinjenu Srpsku (US) – svi nivoi vlasti u zemlji, uključujući opštinske, kantonalne, entitetske i državne, izvršili su naređenje.
U odgovoru koji je Kancelarija visokog predstavnika (OHR) dostavila Radiju Slobodna Evropa, potvrđeno je da su sredstva ovim strankama zamrznuta i preusmjerena na poseban račun koji je u tu svrhu otvorila Centralna banka BiH. Banke su, uz to, dužne da obavijeste OHR o svakom prebačenom iznosu.
Radi se o ozbiljnom udaru na finansijsko poslovanje SNSD i US, koje su prošle godine, prema finansijskim izvještajima, iz svih nivoa budžeta inkasirali više od dva miliona KM (SNSD) i 395.000 KM (US). Taj novac je sada blokiran, a Šmit poručuje da sve dok ne prestane antidejtonsko djelovanje, neće biti ni novca.
“SNSD i Ujedinjena Srpska kontinuirano instrumentaliziraju institucije RS kako bi spriječile institucije BiH da efikasno provode odluke i svoju nadležnost na teritoriji cijele države”, rekao je Šmit, uz napomenu da nepoštovanje njegove odluke može imati krivičnopravne posljedice.
Odluka dolazi u trenutku kada su Milorad Dodik, predsjednik SNSD-a, i Nenad Stevandić, lider Ujedinjene Srpske i predsjednik Narodne skupštine RS, već pod pravosudnim pritiskom. Protiv njih je raspisana centralna potjernica zbog neodazivanja na poziv Tužilaštva BiH. Do sada nijedna od 16 policijskih agencija nije ih privela.
Podsjećamo, Dodik je već osuđen na godinu zatvora i šest godina zabrane političkog djelovanja zbog nepoštovanja Šmitovih odluka. Uprkos tome, vlast u Republici Srpskoj je nastavila s napadima na ustavni poredak, pa je dan nakon presude usvojen neustavni zakon kojim se zabranjuje rad ključnih pravosudnih i istražnih tijela BiH na teritoriji RS. Uprkos tome što je Ustavni sud BiH već zaustavio primjenu tog zakona, vlasti Republike Srpske i dalje ga brane kao legitimnu “odbranu nadležnosti”.
Iako se Šmitov potez može tumačiti kao poruka da međunarodna zajednica ima sredstva i volju da odgovori na “institucionalnu pobunu” u režiji Banjaluke, postavlja se pitanje koliko dugo će institucije u Republici Srpskoj ignorisati i sudske odluke, i potjernice, i blokirane račune?
