Dan žalosti proglašen u Srbiji i Republici Srpskoj povodom godišnjice tragedije na novosadskoj željezničkoj stanici, u kojoj je život izgubilo 16 osoba, formalno je čin pijeteta za žrtve. Međutim, iza zvaničnog žaljenja vlasti u Srbiji krije se ignorisanje i zastrašivanje onih koji su najviše tražili istinu i odgovornost.
Od novembra prošle godine, Srbija je svjedočila gotovo neprekidnim protestima građana, studenata i porodica žrtava. Blokade mostova, šetnje u tišini, simbolične akcije ispred institucija i performansi označili su jedan od najdužih protesta u novijoj istoriji Srbije.
Vlast je reagovala slanjem policije na blokade, masovnim privođenjima, pa čak i nasiljem nad demonstrantima. MUP je negirao prekoračenja, uprkos brojnim snimcima i svjedočenjima. Optužnice za nesreću su podignute tek krajem septembra, protiv 13 osoba, među kojima su bivši ministar Goran Vesić i rukovodstvo „Infrastrukture železnice Srbije“, ali politički dio odgovornosti je i dalje nedostižan.
Republika Srpska, iako nije direktno pogođena tragedijom, odlučila je da simbolično obilježi Dan žalosti. Zanimljivo je da ovaj potez dolazi iz političkog sistema koji godinama aktivno potiskuje građanski aktivizam. Od brutalnog gušenja pokreta „Pravda za Davida“ 2018. godine, kada su zabranjivana mirna okupljanja i hapšeni demonstranti, do nevoljnosti da se zaštite učesnici mirnog LGBT skupa u Banjaluci, Republika Srpska pokazuje jasan obrazac – pijetet prema žrtvama je dozvoljen sve dok ne uključuje zahtjev za odgovornošću institucija.
Zajednički Dan žalosti mogao je biti trenutak stvarnog dijaloga i ujedinjenja oko pitanja odgovornosti, transparentnosti i prava na istinu. Umjesto toga, vlasti su se odlučile za kontrolisanu i simboličnu aktivnost, dok istovremeno drže distancu prema autentičnim, spontanim izrazima bola i pobune.
Gerila.info
