Sastanak radne grupe koja će pratiti izradu dokumentacije za „Projekat remedijacije i rekultivacije“ gudronske jame u Modriči održan je prije nekoliko dana u prostorijama ove opštine.
Radnu grupu čine predstavnici Ministarstva za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju Republike Srpske, UNDP-a, Rafinerije ulja Modriča i Opštine Modriča. Građevinski institut Banja Luka predstavio je metodologiju za sanaciju gudronske jame.
Zamjenik načelnika Modriče Tamara Evđić kaže za GERILU da nikakvih konkretnih rješenja još nema. Predstavljen je, dodaje ona, plan izrade tog dokumenta, jer na prošlom sastanku nije bio direktor Rafinerije.
„Onda smo izašli na teren. Sljedeća faza jeste uzorkovanje i analiza uzoraka. Kada se to uradi, ponovo ćemo održati sastanak na kojem će biti predstavljeni rezultati. Ali to ne mora ništa da znači, jer ovo je peti ili šesti dokument o sanaciji jame koji moje oči vide“, kazala je Evđić.
Ona kaže da su svi dosadašnji napori da se gudronska jama „sanira“ stali na istom koraku. Najlakše je, kaže Evđić, napraviti strategiju razvoja, odnosno izraditi dokument, ali svaki naredni korak je teži od prethodnog.
„Najteže je doći do para za primjenu odobrene tehnologije. I ovo sada je izrada dokumenta, a tek onda slijedi traženje donatora, odnosno para. I dalje ne znamo koliko para treba za sanaciju jame i ko bi te pare mogao da obezbijedi“, istakla je Tamara Evđić.
U međuvremenu je u naselju Modriča 5, gdje se jama i nalazi, postavljena nova ograda oko gudronskog „bunara“. Jami sada niko ne može da priđe. Prethodnu ogradu je bilo lako preskočiti ili zaobići, a novu, kažu mještani, nijedno od to dvoje.
„Od svega što su mogli da urade oni su stavili novu ogradu. Da građani i novinari ne bi mogli da slikaju ili snimaju. Sve drugo je i dalje isto. I dalje ne znamo da li će i kada ovaj otrov biti uklonjen sa naših pragova“, rekao je jedan od mještana ovog naselja.
Od 1967. do 1992. godine u Rafineriji ulja Modriča prikupljana su otpadna motorna i industrijska ulja sa prostora cijele bivše Jugoslavije. Tretirana su postupkom rerafinacije sa sumpornom kiselinom i aktivnom glinom, a u tom postupku kao nus proizvod nastajao je rafinerijski otpad, odnosno kiseli gudron koji je odlagan na lokalitetu „Garevac“ u rupama nastalim iskopavanjem šljunka.
Ovo odlagalište je zatvoreno 1999. godine, jer je „Rafinerija ulja Modriča“ prestala da primjenjuje tehnologiju za obradu otpadnih ulja sa sumpornom kiselinom, tako da se od tada u ovom preduzeću više ne produkuje kiseli gudron. Međutim, problem je ostao neriješen i dvije decenije kasnije, a u međuvremenu oko jame su se formirala naselja sa više hiljada ljudi koji su izloženi toksičnim isparavanjima.
To je pokazala i analiza Instituta za zaštitu i ekologiju Republike Srpske kojom je potvrđeno prisustvo otrovnih materija, zbog čega su građani pozvani da aktivnosti na otvorenom svedu na minimum. Posljednja mjerenja pokazala su da je vazduh u Modriči bezbjedniji. Učenici osnovnih i srednjih škola su na vrijeme krenuli na nastavu, a mjerenja i vazduha i zemlje obavljaće se i u narednom periodu.
Podsjećamo, u naselju Modriča 5 sredinom avgusta prošle godine zapalila se gudronska jama, jedna od najopasnijih divljih deponija u Republici Srpskoj. U gudronskoj jami se nalaze ogromne količine toksičnog i otpada iz Rafinerije ulja Modriča.
Goran Dakić
